ДВА Д'ЯБЛЫ

Гдзе бутэлечка зазвоніць,

Быц кадук у шыю гоніць.

 Беларуская песня

 

Дрыб-дрыб, дрыб-дрыб чэшуць ножкі

Упрыскочку і трушком.

Смаліць д'ябал па дарожцы

Без папаскі, хоць пяшком.

 

Сам мізэрны, рожкі круты,

Быц хранцузік-небарак,

Козлі ногі не абуты,

Капялюш на ім і храк.

 

Бегшы шпарка, змардаваўся,

Ажна высунуў язык.

Што шаг — мордай спатыкаўся

(Знаць, к дарогам не прывык).

 

А дарога была слізка,

Бяжыць д'ябал — рад не рад.

(Ведзь жа з Віцебска не блізка

У пекла збегаць і назад).

 

Змардаваўшысь, над ялінкі

Троха спыхацца прысеў,

Пусціў з морды гужам слінкі

I, як цюцька, засапеў.

 

Вось глядзіць ён — аж з-пад леса

Нехта быццам бы ідзець.

Забрала цікавасць беса,

Скок на пень і стаў глядзець.

 

Абшарпаны, абадраны,

Без рагоў і без хваста,

У юсе морда, ўсюды раны —

Бес кульгае з-за куста.

 

«А, здароў, адкуль? як маеш?

Ай, авохці мне, сваяк,

Гэта ж ты зусім кульгаеш,

Хто цябе змяжджуліў так?

 

Лупіў нехта, знаць, сярдзіты,

Калі йдзеш ты без хваста», —

Гаманіў так бес нябіты

Проці бітага чарта.

 

Як завые тут калека,

Слёзы градам так і йдуць:

«Во, сваяк, дажыць мне веку

Злыя людзі не дадуць.

 

Сатане было заўгодна

3 пекла нас дваіх паслаць:

Цябе — ў Віцебск, мяне — ў Гродна

Душы п'яніц самушчаць.

 

Думаў, будзе мне пажыва,

Загуляю ў Гродне я;

Гдзе акцыз ідзе шчасліва,

Ёсць пажыва там мая.

 

Так думаў, ды абмыхнуўся,

Во адтуль які іду.

Ледзь-няледзь жывы вярнуўся,

Знаць, да пекла не дайду.

 

Першы год было і што-та:

То апоіш, то разбой.

Досыць будзе тут работы,

Меркаваў я сам з сабой.

 

Стaў я лазіць па ўсіх рандах,

Як за чарку хто — я тут

Тыц к яму з бясоўскай радай:

Чуць паслухаў — і капут.

 

То абкрадзе, то загубіць,

Іншы цэркву абкрадзець,

А хто й сам сябе пагубіць —

Люба-радасна глядзець!

 

Раз прыйшоў я нешта ў ранду

(Страх успомніць — аж дрыжу!),

Мужыкоў сабралась банда,

Я ж пад печку і сяджу.

 

За сталом сядзіць шынкарка,

Смутна нешта, слёзы лье.

Па руках не ходзіць чарка,

Ніхто песень не пяе,

 

Што тут, думаю, за ліха?

Зусім п'яных не відаць,

I у рандзе стала ціха,

Паўлягліся слоўна спаць.

 

Мужык чысты — богу верыць,

Яго лепей не чапай.

Во як стане чаркі мерыць,

Тады смела падступай.

 

Раз у горад бег з сяла я

(Акурат на Новы год),

Бо ў сяле мне жызнь плахая:

Зусім кіне піць народ.

 

Толькі што падбег к рагатке,

Чую гоман, галас, крык:

Пяюць п'яныя салдаткі

I, насцёбаўшысь, мужык.

 

Гдзе ні ўзгляну — ўсюды п'яны.

Я к рагаткам — чорта з два! —

Да тла чыста пазламаны.

І каго-та там няма!

 

Што за памжа тут такая?

Вочам веры не даю.

Завялось нешта чудное.

Рот разінуў і стаю.

 

Вось ідуць удвох, абняўшысь,

3 сабой нешта баруздзяць,

Ды ўжо так жа насцябаўшысь,

Толькі й можна разабраць:

 

«Кварта стоіць цяпер злоты.

Во раздолле нам, Дзям'ян!

3 панядзелка да суботы

Ад дзяшовай будзеш п'ян».

 

Як пачуў я, у чым дзела,

3 ума троху не сышоў,

Затраслося маё цела —

Аж прыплясываць пайшоў.

 

Я у горад — сярод бруку

П'яных, быццам бы як дроў.

А ужо ж гоману і гуку,

Зараўло быц сто кароў.

 

Хто гарэлкі перш і ў губу

Адрадзясь яшчэ не браў —

Той сцябаў цяпер, аж люба:

Па паўгарца іншы жраў.

 

Будзе поўна пекла наша,

Будзе мне і пеклу чэсць.

Наварыў я смачнай кашы —

Бяры лыжку, ёсць што есць.

 

У паўдні, сярод дарогі,

Рэжуць, топяць у Дзвіне.

Не, няможна без падмогі,

Аднаму няспраўна мне.

 

Я аб гэтым і сабраўся

Бегчы ў пекла к сатане,

Штоб ён даў адтуль шубраўца

У таварышы ка мне».

 

«А ці ведаеш, сваячык,

Што ткі я скажу табе:

Куды дзенусь, небарачык,

Ласку зроб — вазьмі к сабе.

 

Хоць мяне й забілі гады,

Можа, мне нядоўга жыць,

А ўсё ж пеклу радзець нада,

Трэба троху паслужыць».

 

«Жаль цябе мне і самому,

Ну ды ладна, дай руку.

Адказаў бы я чужому,

А няможна ж сваяку».

 

Тут два д'яблы схапянулісь,

Верць туды-сюды хвастом

I з разгону апынулісь

Пад Задунайскім местом.